TÜRK HALK KÜLTÜRÜ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ 1990/1
Kültür Bakanlığı 1990
Sf. 149- Ankara , Afyon, Ankara, Kayseri, Bolu, Trabzon, Erzurum ve Gaziantep'te Yenilen Yabani Otlar
Sf. 150- ARAŞTIRMA YERLERİ VE ÖZELLİKLERİ
Afyon- ... Araştırma yerleri olarak Dinar İlçesi'nden Karahacılar, Göçerli, Çakıcı, Avşar, Avdan, Bülünçalanı, Yeşilhöyük
ve Pınarlı köyleri ile Sandıklı İlçesi'nden Odaköy, Bektaş; Karadibek ve Reşadiye köyleri seçilmiştir.
Sf. 153- Tablo 2- Afyon'da yenilen yabani otların hazırlanması ve pişirilmesi
Otlar
Yemlik, karakavuk, kuzukulağı, labada, güneyik, su teresi, temizlik veya soğukluk ( yabani semizotu ), eşek marulu, yarpuz, toklubaşı, hardal ( yabani )
Kullanılması
Ayıklanıp yıkandıktan sonra tuzlanır, ekmek veya yufka içine konularak yendiği gibi; tuz, zeytinyağı, limon veya sirke ile karışık salata da yapılır.
Otlar
Toklubaşı, sirken
Kullanılması
Yıkanıp haşlanır, sıkılır ve kıyılır. Yağ, soğan, salça ve baharatla kavrulup üzerine yumurta kırılır.
Otlar
Hardal ( yabani )
Kullanılması
Haşlanıp turşusu yapılır.
Otlar
Yarpuz
Kullanılması
Kurutulur, nane gibi çorba ve diğer yemeklerde kullanıldığı gibi çiğ olarak diğer yemeklerin yanında da tüketilir.
Otlar
Labada
Kullanılması
Ya haşlanıp kıyılarak pilav ve çorbalara katılır ya da haşlanmış yaprakları pirinç, bulgur, irmik, tuz ve zeytinyağı ile hazırlanan içle dolma yapılır.
Doç. Dr. Bahtiyar ÜNVER
30 Aralık 2010 Perşembe
29 Aralık 2010 Çarşamba
20 Aralık 2010 Pazartesi
17 Aralık 2010 Cuma
16. YÜZYILDA KÜTAHYA SANCAĞI
XVI. YÜZYILDA KÜTAHYA SANCAĞI
Erzurum 1980
Sf. 60- II. Bayezid devrinde tanzim edildiği tahmin edilen bir defterde Kütahya Sancağı'nın kazaları olduğu anlaşılan şu isimler kayıtlıdır. Gediz, Eğrigöz, Simav, Güre, Kula, Uşak, Lazkiye, Honaz, Homa, Geyikler.( BA, Maliye, nu.152, vr.3b.vd. )
II. Bayezid devrine en yakın tarihte tanzim edilmiş olan h. 919/1513 tarihli Anadolu'daki kadılıkları ihtiva eden bir defterdeki ( TSMA, nu. D. 929 ) Kütahya Sancağı'nın kazaları karşılaştırılmak suretiyle bir fikir edinilebilir.
Sf. 62- XVI. yüzyılda Kütahya Sancağının kazalarını açık ve kesin olarak tespit edebildiğimiz ilk tarih h. 919/1513 tür.Bu küçük deftere göre Kütahya livasının kazaları şunlardır.
...
...
...
Kaza-i Homa
Sf. 64- B tahririne göre Kütahya sancağının kazaları şunlardır:
Merkez kazası Kütahya
Lazkiye-Donuzlu, Denizli
Gediz
Eğrigöz
Güre
Simav
Kula
Uşak
Homa ve Geyikler
Honaz
Şıhlu-Işıklı
Sf. 65- ... 1513 tarihli cetvelde Homa müstakil bir kaza iken B tahririndeHoma ve Geyikler birlikte bir kadılık bölgesi olmaktadır.
Sf. 67- ... C tahririne göre Kütahya livasının kazalarında bazı değişiklikler olduğu görülmektedir.
...
...
...
Kaza-i Homa
Sf.68- ... B tahririnde Homa ve Geyikler bir kadılık bölgesi iken, C tahririnde Homa müstakil bir kazaya dönüşmüştür.
Sf. 69-70- Yine Kanunî devrine ait olduğu tahmin edilen C tahriri dediğimiz devreye ait, Başbakanlık Arşivinde tapu defterleri fihristinde 369 numarada kayıtlı mufassal bir evkaf defteri mevcuttur. Bu defterde de Kütahya sancağının kaza ve nahiyelerini görmek mümkündür.
Bunlar: Kütahya, Honaz, Homa ve Geyikler, Şıhlu, Güre, Simav, Uşak, Lazkiye ve Kula'yı kaza olarak; ... kayıtlıdır.
Sf. 72-73 D tahririne göre evahir-i zilhicce 978/Mayıs 1571 tarihinde tamamlanan tahrire göre Kütahya sancağının kazaları şunlardır:
Kütahya
Eğrigöz-bugünkü Emet
Simav
Güre ve Selendi
Kula
Lazkiye-bugünkü Denizli
Honaz
Homa ve Geyikler-bugünkü Dinar
Şıhlu-Işıklı
Uşak
Gököyük
Sf. 75- D II tahririnde de Kütahya livasındaki vakıflar dolayısıyla bir kısım kaza ve nahiye isimlerini bulmak mümkündür. Bunlar da ..., Homa ve Geyikler, ...'dır.
II. Selim zamanında 1571 tarihli D tahririne göre Kütahya sancağının kazaları ile, Kanunî devrine ait C tahririne göre livaya bağlı kazalar karşılaştırıldığında şu husus ortaya çıkar.... C tahririne göre Homa müstakil bir kaza iken D tahririnde Homa ve Geyikler bir kadılık bölgesidir.
Sf.76-77- ... Kanunî devrindeki C tahririnde 9 kadılık bölgesine ayrılan Kütahya sancağının, II. Selim zamanında 1571 tarihindeki D tahririnde 12 kadılık bölgesine ayrıldığı görülmektedir. h. 919/1513 tarihinde 10 kazadan meydana gelen bu sancağın B tahririnde 11 kaza olduğu tesbit edilmektedir.
XVII. yüzyılda Müneccimbaşı, Germiyan-oğulları başlığı altında Germiyan-ili'nin şu mevkileri içine aldığını kaydetmektedir. ... Dazkırı ( Şimdi Dinar'a bağlı ), Geyikler ( Dinar ), Homa, ..., Dinar maa Eşme, ...( Dinar maa Eşme İnay maa Eşme olacak. İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Tarihte Kütahya Şehri eserinin 68. sayfasının 13 nolu dipnotunda: " Bunu Camiüddüvel ( Dinay )yazmışsa da doğrusu Eşme kazasındaki ( İnay ) dır. " diyor.M.D.Aykanlı )
Evliya Çelebi h. 1082/1671 yılında Kütahya'yı ziyaret etmiş ve burası hakkında çok güzel bilgiler vermiştir. Evliya Çelebi Kütahya sancağının 24 kadılık yer olduğunu yazarak kazalarını; ..., İnay ( bugün Eşme'ye bağlı bir köy ), Eşme,..., Dazkırı, Soma ( Homa olması gerekir ), ... olarak zikreder.
Sf. 304-305-306- HOMA VE GEYİKLER
... Homa ve Geyikler XVI. yüzyılda kaza olarak görülmektedir.
...
...
Nefs-i Geyikler ( Dinar ), A tahririnde, 1 mücerred, 1 hatib, 3 emin-i muhassıl, 1 müezzin, 9 çift, 8 nîm, 26 bennak, 3 kara olarak 44 hanedir.
B tahririnde 35 hane, 5 kara, 7 mücerred, 2 emin-i muhassıldan meydana gelmektedir.
C tahririnde, 56 hane, 6 mücerred, 1 müezzin, 1 kethüdadan teşekkül etmektedir.
D I tahririnde 123 hane, 3 mücerreddir.
Nefs-i Geyikler'in B tahririne göre vergi hasılatı 3.454 akça, C tahririnde 5.589 akça, D I tahririnde 8.200 akçadır.
1513 tarihinde yalnız başına Homa bir kazadır ve Homa kadısı İskender'in günlüğü 13 akçadır. 1534 tarihlerinde Homa kadısının yevmiyesi 25 akçadır. Tahrir defterlerinden Homa ve Geyikler'in beraberce bir kadılık olduğu anlaşılmaktadır.
... Dinar'ın ( Geyikler ) 1975 merkez nüfusu 19.873'dür.
Sf. 315- PAZARLAR
1571 tarihinde sancağın 37 pazarının dağılımı şu şekildedir.
...
...
...
Homa ve Geyikler 2
Dr. Mustafa Çetin VARLIK
Erzurum 1980
Sf. 60- II. Bayezid devrinde tanzim edildiği tahmin edilen bir defterde Kütahya Sancağı'nın kazaları olduğu anlaşılan şu isimler kayıtlıdır. Gediz, Eğrigöz, Simav, Güre, Kula, Uşak, Lazkiye, Honaz, Homa, Geyikler.( BA, Maliye, nu.152, vr.3b.vd. )
II. Bayezid devrine en yakın tarihte tanzim edilmiş olan h. 919/1513 tarihli Anadolu'daki kadılıkları ihtiva eden bir defterdeki ( TSMA, nu. D. 929 ) Kütahya Sancağı'nın kazaları karşılaştırılmak suretiyle bir fikir edinilebilir.
Sf. 62- XVI. yüzyılda Kütahya Sancağının kazalarını açık ve kesin olarak tespit edebildiğimiz ilk tarih h. 919/1513 tür.Bu küçük deftere göre Kütahya livasının kazaları şunlardır.
...
...
...
Kaza-i Homa
Sf. 64- B tahririne göre Kütahya sancağının kazaları şunlardır:
Merkez kazası Kütahya
Lazkiye-Donuzlu, Denizli
Gediz
Eğrigöz
Güre
Simav
Kula
Uşak
Homa ve Geyikler
Honaz
Şıhlu-Işıklı
Sf. 65- ... 1513 tarihli cetvelde Homa müstakil bir kaza iken B tahririndeHoma ve Geyikler birlikte bir kadılık bölgesi olmaktadır.
Sf. 67- ... C tahririne göre Kütahya livasının kazalarında bazı değişiklikler olduğu görülmektedir.
...
...
...
Kaza-i Homa
Sf.68- ... B tahririnde Homa ve Geyikler bir kadılık bölgesi iken, C tahririnde Homa müstakil bir kazaya dönüşmüştür.
Sf. 69-70- Yine Kanunî devrine ait olduğu tahmin edilen C tahriri dediğimiz devreye ait, Başbakanlık Arşivinde tapu defterleri fihristinde 369 numarada kayıtlı mufassal bir evkaf defteri mevcuttur. Bu defterde de Kütahya sancağının kaza ve nahiyelerini görmek mümkündür.
Bunlar: Kütahya, Honaz, Homa ve Geyikler, Şıhlu, Güre, Simav, Uşak, Lazkiye ve Kula'yı kaza olarak; ... kayıtlıdır.
Sf. 72-73 D tahririne göre evahir-i zilhicce 978/Mayıs 1571 tarihinde tamamlanan tahrire göre Kütahya sancağının kazaları şunlardır:
Kütahya
Eğrigöz-bugünkü Emet
Simav
Güre ve Selendi
Kula
Lazkiye-bugünkü Denizli
Honaz
Homa ve Geyikler-bugünkü Dinar
Şıhlu-Işıklı
Uşak
Gököyük
Sf. 75- D II tahririnde de Kütahya livasındaki vakıflar dolayısıyla bir kısım kaza ve nahiye isimlerini bulmak mümkündür. Bunlar da ..., Homa ve Geyikler, ...'dır.
II. Selim zamanında 1571 tarihli D tahririne göre Kütahya sancağının kazaları ile, Kanunî devrine ait C tahririne göre livaya bağlı kazalar karşılaştırıldığında şu husus ortaya çıkar.... C tahririne göre Homa müstakil bir kaza iken D tahririnde Homa ve Geyikler bir kadılık bölgesidir.
Sf.76-77- ... Kanunî devrindeki C tahririnde 9 kadılık bölgesine ayrılan Kütahya sancağının, II. Selim zamanında 1571 tarihindeki D tahririnde 12 kadılık bölgesine ayrıldığı görülmektedir. h. 919/1513 tarihinde 10 kazadan meydana gelen bu sancağın B tahririnde 11 kaza olduğu tesbit edilmektedir.
XVII. yüzyılda Müneccimbaşı, Germiyan-oğulları başlığı altında Germiyan-ili'nin şu mevkileri içine aldığını kaydetmektedir. ... Dazkırı ( Şimdi Dinar'a bağlı ), Geyikler ( Dinar ), Homa, ..., Dinar maa Eşme, ...( Dinar maa Eşme İnay maa Eşme olacak. İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Tarihte Kütahya Şehri eserinin 68. sayfasının 13 nolu dipnotunda: " Bunu Camiüddüvel ( Dinay )yazmışsa da doğrusu Eşme kazasındaki ( İnay ) dır. " diyor.M.D.Aykanlı )
Evliya Çelebi h. 1082/1671 yılında Kütahya'yı ziyaret etmiş ve burası hakkında çok güzel bilgiler vermiştir. Evliya Çelebi Kütahya sancağının 24 kadılık yer olduğunu yazarak kazalarını; ..., İnay ( bugün Eşme'ye bağlı bir köy ), Eşme,..., Dazkırı, Soma ( Homa olması gerekir ), ... olarak zikreder.
Sf. 304-305-306- HOMA VE GEYİKLER
... Homa ve Geyikler XVI. yüzyılda kaza olarak görülmektedir.
...
...
Nefs-i Geyikler ( Dinar ), A tahririnde, 1 mücerred, 1 hatib, 3 emin-i muhassıl, 1 müezzin, 9 çift, 8 nîm, 26 bennak, 3 kara olarak 44 hanedir.
B tahririnde 35 hane, 5 kara, 7 mücerred, 2 emin-i muhassıldan meydana gelmektedir.
C tahririnde, 56 hane, 6 mücerred, 1 müezzin, 1 kethüdadan teşekkül etmektedir.
D I tahririnde 123 hane, 3 mücerreddir.
Nefs-i Geyikler'in B tahririne göre vergi hasılatı 3.454 akça, C tahririnde 5.589 akça, D I tahririnde 8.200 akçadır.
1513 tarihinde yalnız başına Homa bir kazadır ve Homa kadısı İskender'in günlüğü 13 akçadır. 1534 tarihlerinde Homa kadısının yevmiyesi 25 akçadır. Tahrir defterlerinden Homa ve Geyikler'in beraberce bir kadılık olduğu anlaşılmaktadır.
... Dinar'ın ( Geyikler ) 1975 merkez nüfusu 19.873'dür.
Sf. 315- PAZARLAR
1571 tarihinde sancağın 37 pazarının dağılımı şu şekildedir.
...
...
...
Homa ve Geyikler 2
Dr. Mustafa Çetin VARLIK
16. YÜZYILDA KÜTAHYA
TÜRKLÜK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Sayı : 2 1988
Marmara Üni. Fen-Edebiyat Fak.
XVI. Yüzyılda Osmanlı İdari Teşkilatında Kütahya ( Sf. 201-239 )
Sf. 226- II. Bayezid devrinde tanzim edildiği tahmin edilen bir defterde Kütahya Sancağının kazaları olduğu anlaşılan şu isimler kayıtlıdır. Gediz, Eğrigöz, Simav, Güre, Kula, Uşak, Lazkiye, Honaz, Homa, Geyikler (21)
II. Bayezid devrine en yakın tarihte tanzim edilmiş olan h. 919/1513 tarihli Anadolu'daki kadılıkları ihtiva eden bir defterdeki (22) Kütahya Sancağının kazaları karşılaştırılmak suretiyle bir fikir edinilebilir.
21 BA, Maliye, nu. 152, vr. 3b. vd.
22 TSMA, nu. D. 929
Mustafa Çetin VARLIK
Marmara Üni. Fen-Edebiyat Fak.
XVI. Yüzyılda Osmanlı İdari Teşkilatında Kütahya ( Sf. 201-239 )
Sf. 226- II. Bayezid devrinde tanzim edildiği tahmin edilen bir defterde Kütahya Sancağının kazaları olduğu anlaşılan şu isimler kayıtlıdır. Gediz, Eğrigöz, Simav, Güre, Kula, Uşak, Lazkiye, Honaz, Homa, Geyikler (21)
II. Bayezid devrine en yakın tarihte tanzim edilmiş olan h. 919/1513 tarihli Anadolu'daki kadılıkları ihtiva eden bir defterdeki (22) Kütahya Sancağının kazaları karşılaştırılmak suretiyle bir fikir edinilebilir.
21 BA, Maliye, nu. 152, vr. 3b. vd.
22 TSMA, nu. D. 929
Mustafa Çetin VARLIK
16. YÜZYILDA KÜTAHYA SANCAĞI'NDA YERLEŞME VE VERGİ NÜFUSU
XVI. YÜZYILDA KÜTAHYA SANCAĞINDA YERLEŞME VE VERGİ NÜFUSU
BELLETEN C. LII/202, Nisan 1988 Sf. 115-167
Sf. 163- ... Gümüşsu ( Homa ) bucağının 1980 sayımına göre nüfusu 1.866'dır. Dinar'ın ( Geyikler ) 1980 merkez nüfusu 20.869'dur.
SANCAĞIN TAHMİNİ NÜFUSU
A tahriri dediğimiz, II. Bayezid devrine muhtemelen XV. yüzyılın sonlarına aid olan defterin baş kısmı, eksiktir. Doğrudan doğruya Simav diye başlamaktadır.
Sadece Simav, Gediz, Kula, Güre, Selendi, Uşak, Şıhlu, Homa ve Geyikler'i ihtivâ eden, bu defterde vergi nüfusu olarak muaflar ile birlikte 14.549 hâne ve 1.847 mücerred kayıtlıdır.
1520 tarihli deftere göre Kütahya Sancağı'nda, vergi mükellefi olarak 41.638 hâne ve 7.237 mücerrid hesapladık. Bunları topladığımız zaman avarız hâne, muaf ve mücerredler 48.875 neferen etmektedir.
M. Çetin VARLIK
BELLETEN C. LII/202, Nisan 1988 Sf. 115-167
Sf. 163- ... Gümüşsu ( Homa ) bucağının 1980 sayımına göre nüfusu 1.866'dır. Dinar'ın ( Geyikler ) 1980 merkez nüfusu 20.869'dur.
SANCAĞIN TAHMİNİ NÜFUSU
A tahriri dediğimiz, II. Bayezid devrine muhtemelen XV. yüzyılın sonlarına aid olan defterin baş kısmı, eksiktir. Doğrudan doğruya Simav diye başlamaktadır.
Sadece Simav, Gediz, Kula, Güre, Selendi, Uşak, Şıhlu, Homa ve Geyikler'i ihtivâ eden, bu defterde vergi nüfusu olarak muaflar ile birlikte 14.549 hâne ve 1.847 mücerred kayıtlıdır.
1520 tarihli deftere göre Kütahya Sancağı'nda, vergi mükellefi olarak 41.638 hâne ve 7.237 mücerrid hesapladık. Bunları topladığımız zaman avarız hâne, muaf ve mücerredler 48.875 neferen etmektedir.
M. Çetin VARLIK
12 Aralık 2010 Pazar
AFYON'DA DİNARLI MEDRESESİ
ÖMER FEVZİ ATABEK VE AFYON VİLAYETİ TARİHÇESİ
Sf.XIII- Tekke ve Medreseler
Dinarlı Medresesi
Mahalle: Sinan Paşa
Medresenin ismi: Dinarlı-Zâde Dâ'iresi
Medresenin Yeri: Otpınar Câmi' Kıblesinde
Son Müderrisi: Hacı Hamzazâde Hacı Nuri Efendi
Dersane: 2
Oda: 6
Kapandığı Yıl: H. (1343), M. 1924'de kapatılmıştır
Mülahazât: Yeri (Hâke) katılmıştır
Yrd. Doç. Dr. Turan AKKOYUN
Sf.XIII- Tekke ve Medreseler
Dinarlı Medresesi
Mahalle: Sinan Paşa
Medresenin ismi: Dinarlı-Zâde Dâ'iresi
Medresenin Yeri: Otpınar Câmi' Kıblesinde
Son Müderrisi: Hacı Hamzazâde Hacı Nuri Efendi
Dersane: 2
Oda: 6
Kapandığı Yıl: H. (1343), M. 1924'de kapatılmıştır
Mülahazât: Yeri (Hâke) katılmıştır
Yrd. Doç. Dr. Turan AKKOYUN
8 Aralık 2010 Çarşamba
16. VE 17. YÜZYILLARDA GEYİKLER
16. ve 17. YÜZYILLARDA LAZIKIYYE ( DENİZLİ ) KAZASI
Türk Tarih Kurumu 2000
Sayfa 49- XV. asır sonlarına ait olması gereken , eksik olduğu için Lazıkıyye kazası bulunmayan mufassal defterde Kütahya sancağına bağlı olarak, nahiye adı altında, sırasıyla Simav,Gedus, Küre, Kula, Uşak, Şeyhlü ve Homa kazaları kaydedilmiştir. Araştırmaya esas teşkil eden kazayı da ihtiva eden 1520 tarihli deftere göre Kütahya sancağı, Kütahya, Gedus, Eğrigöz, Küre, Simav, Kula, Uşak, Donuzlu, Şeyhlü, Homa ve Geyikler ile Honaz kazalarından müteşekkildir. Bununla birlikte, 1530 tarihli icmal defterde, bazı değişiklikler sonucunda, Kütahya sancağına bağlı olarak, sırasıyla Kütahya, Lazıkıyye, Şıhlu, Uşak, Eğrigöz, Simav, Honaz, Küre ve Selendi, Kula ve Homa olmak üzere sadece dokuz kaza kaydedilmiştir. Livâya bağlı kaza sayısının 12'ye çıkmış olduğu 1571 tarihli mufassal defterde ise, Kütahya, Eğrigöz, Simav, Gediz, Küre ve Selendi, Kula, Lazıkıyye, Honaz, Homa ve Geyikler, Şıhlu, Uşak ve bu tarihte Lazıkıyye'den ifraz olunarak müstakil kadılık haline getirilmiş Gököyük kazaları tespit edilmiştir.
Durumun önemli ölçüde değiştiği XII. asırda Müneccimbaşı, Germiyan ilinin, Kütahya, Uşak, Gediz, Selendi, Kula, Küre, Tavşanlı, Simav, Eğrigöz, Ezîne ( Sarayköy ), Banaz, Baklan, Donuzlu, Honaz, Dazkırı, Geyikler, Homa, Gököyük, Çarşamba ( Buldan ), Dinar ma'a Eşme ve Şıhlu kazalarını içine aldığını kaydetmektedir ( Camiü'd Düvel'den nkl. M. Ç. Varlık, " Kütahya ", s. 235 ). ( Dinar ma'a Eşme, İnay ma'a Eşme olacak. İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Tarihte Kütahya Şehri eserinin 68. sayfasının 13 nolu dipnotunda: Bunu Camiüddüvel ( Dinay ) yazmışsa da doğrusu Eşme kazasındaki ( İnay ) dır. " diyor. M. Doğan Aykanlı ) Buna karşılık 1571'de Kütahya'yı ziyaret etmiş olan Evliya Çelebi ise, sancağın Denizli ve ondan ifraz olunmak suretiyle daha önce müstakil kadılık haline gelmiş olan Gököyük, Ezîne ve Çarşamba da dahil olmak üzere toplam 24 kadılık yer olduğunu belirtmektedir ( Seyahatname, IX, s. 26-27 ).
Zikrolunan asır ile ilgili bu bilgileri Kütahya livâsının da dahil olduğu avarız defterinden kontrol etmek mümkündür. Nitekim Evliya Çelebi'nin Kütahya'yı ziyaret ettiği 1571'den bir yıl sonra 1083 ( 1672-73 ) yılında tanzim edilmiş olan deftere göre, Kütahya livâsının Kütahya ma'a Tavşanlı, Ezîne, Gököyük, Çarşamba, Baklan, Şeyhlü, Çal, Uşak, Banaz, Sirke, Eşme, İnay, Dağardı, Selendi, Çakırca, Küre-i Selendi, Honaz, Geyikler, Lazıkıyye, Dazkırı, Homa, Simav, Eğrigöz, Kula, Bozguş, Toplu ma'a Osmaneli ve Gedus olmak üzere toplam 27 kazadan müteşekkil olduğu anlaşılmaktadır....
Turan GÖKÇE
Türk Tarih Kurumu 2000
Sayfa 49- XV. asır sonlarına ait olması gereken , eksik olduğu için Lazıkıyye kazası bulunmayan mufassal defterde Kütahya sancağına bağlı olarak, nahiye adı altında, sırasıyla Simav,Gedus, Küre, Kula, Uşak, Şeyhlü ve Homa kazaları kaydedilmiştir. Araştırmaya esas teşkil eden kazayı da ihtiva eden 1520 tarihli deftere göre Kütahya sancağı, Kütahya, Gedus, Eğrigöz, Küre, Simav, Kula, Uşak, Donuzlu, Şeyhlü, Homa ve Geyikler ile Honaz kazalarından müteşekkildir. Bununla birlikte, 1530 tarihli icmal defterde, bazı değişiklikler sonucunda, Kütahya sancağına bağlı olarak, sırasıyla Kütahya, Lazıkıyye, Şıhlu, Uşak, Eğrigöz, Simav, Honaz, Küre ve Selendi, Kula ve Homa olmak üzere sadece dokuz kaza kaydedilmiştir. Livâya bağlı kaza sayısının 12'ye çıkmış olduğu 1571 tarihli mufassal defterde ise, Kütahya, Eğrigöz, Simav, Gediz, Küre ve Selendi, Kula, Lazıkıyye, Honaz, Homa ve Geyikler, Şıhlu, Uşak ve bu tarihte Lazıkıyye'den ifraz olunarak müstakil kadılık haline getirilmiş Gököyük kazaları tespit edilmiştir.
Durumun önemli ölçüde değiştiği XII. asırda Müneccimbaşı, Germiyan ilinin, Kütahya, Uşak, Gediz, Selendi, Kula, Küre, Tavşanlı, Simav, Eğrigöz, Ezîne ( Sarayköy ), Banaz, Baklan, Donuzlu, Honaz, Dazkırı, Geyikler, Homa, Gököyük, Çarşamba ( Buldan ), Dinar ma'a Eşme ve Şıhlu kazalarını içine aldığını kaydetmektedir ( Camiü'd Düvel'den nkl. M. Ç. Varlık, " Kütahya ", s. 235 ). ( Dinar ma'a Eşme, İnay ma'a Eşme olacak. İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Tarihte Kütahya Şehri eserinin 68. sayfasının 13 nolu dipnotunda: Bunu Camiüddüvel ( Dinay ) yazmışsa da doğrusu Eşme kazasındaki ( İnay ) dır. " diyor. M. Doğan Aykanlı ) Buna karşılık 1571'de Kütahya'yı ziyaret etmiş olan Evliya Çelebi ise, sancağın Denizli ve ondan ifraz olunmak suretiyle daha önce müstakil kadılık haline gelmiş olan Gököyük, Ezîne ve Çarşamba da dahil olmak üzere toplam 24 kadılık yer olduğunu belirtmektedir ( Seyahatname, IX, s. 26-27 ).
Zikrolunan asır ile ilgili bu bilgileri Kütahya livâsının da dahil olduğu avarız defterinden kontrol etmek mümkündür. Nitekim Evliya Çelebi'nin Kütahya'yı ziyaret ettiği 1571'den bir yıl sonra 1083 ( 1672-73 ) yılında tanzim edilmiş olan deftere göre, Kütahya livâsının Kütahya ma'a Tavşanlı, Ezîne, Gököyük, Çarşamba, Baklan, Şeyhlü, Çal, Uşak, Banaz, Sirke, Eşme, İnay, Dağardı, Selendi, Çakırca, Küre-i Selendi, Honaz, Geyikler, Lazıkıyye, Dazkırı, Homa, Simav, Eğrigöz, Kula, Bozguş, Toplu ma'a Osmaneli ve Gedus olmak üzere toplam 27 kazadan müteşekkil olduğu anlaşılmaktadır....
Turan GÖKÇE
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)