DİNAR AĞZINDAN TOPLAMALAR

DİNAR AĞZINDA MAHALLİ SÖZCÜKLER



Abreş
Acaibat :
Açınmak :
Adanat : Ekini toplamaya yarayan üç çatal (Karabedir)
Ağ (pantolon)
Ağnanmak :
Ahacık :
Ak: Yoğurt (Beyköy)
Ak fasille :Kuru fasülye
Akıtmak : İşemek
Aktaraç
Akyel : Keşişleme.
Al : Hile
Alaf : Alev
Alama : El ile tutulup atılabilecek büyüklükteki taş parçası
Alampa : El ile tutulup atılabilecek büyüklükteki taş parçası
Aldırmak
Alettirik ( Üçkâğıtçı )
Algı vergi : Vergi
Alıcı : Azrail
Alık  : Zayıf
Alıksız :
Allâsen : Allah'ını seversen
Allon :
(Almadan) git, son (alışın) olsun
Altıdan :
Anneç : Karşı, ön taraf
Anırgan : Bağırarak ağlayan çocuk.
Annı çatı :
Ant vermek :
Anzavur :
Apalamak:  Emeklemek
Ardmak :
Ardılmak :
Artırmak :
Asri :
Avel :
Avgaşma :
Avkmak :
Ayan : Muhtar (Beyköy)
Ayı gülü : Gelincik ( Beyköy )
Aydeş :
Azberi :
Azravut :

Babaçka
Babba : Ayakkabı
Badak : Ufak yapılı, kısa boylu, bodur, tıknaz
Badala
Badı : Şişman, ablak yüzlü, kısa boylu
Bağırtlak
Bakalak olmak
Bakıtmak
Banak : Sulandırılıp ezilmiş yoğurt
Bar, Barlanmak
Barak
Bardak : Testi
Baş kakıncı
Bek : Avcıların tuzak kurup bekledikleri yer
Belek
Belen : Yokuş
Beri bak
Bertilmek : İncinmek (kol, bacak)
Beşbıyık : Muşmula
Beşir
Bıçkı : Testere
Bıdırdanmak : Kendi kendine hafif sesle konuşmak, mırıldanmak
Bıt bıt
Bızdık
Bi boy
Bi sunam ( ekmek )
Bîbi : Ördek yavrusu
Bibi : Hala
Bicik
Biçala
Bilecen
Billur, Bullir : Bardak
Bi sunam ( ekmek )
Bi topan ( ekmek )
Bigat
Bişi
Bitli kerkenek : Kerkenez
Biyol
Bobal attım
Bostan güzeli: Şamama
Bozarak
Böbü : Bebek
Böcek : Arsanın köşesindeki küçük yer
Böcü : Böcek
Böcü börtü
Böle : Kuzen, kuzin (Dinar köyleri)
Büve : Sulu
Bungun
Burulmak
Burunlamak
Buymak : Üşümek
Bükme
Bülük : Küçük erkek çocuğun cinsel organı
Büngüldemek
Bürgü : Başörtüsü
Büse
Büzütmek : Soğuktan büzülmek.

Cabbar
Cakcak : Geveze, dedikoducu
Cambır cumbur
Canalıcı : Azrail
Carcur : Fermuar
Capcıklı : Çıkıntılık yapan, aykırı davranan (Beyköy)
Car :        (Beyköy)
Carıs etmek
Cazı ; Büyü cazı
Cazı karısı : Cadı
Cıbır
Cıcığını çıkarmak
Cıdır
Cıkcık canlı
Cımbıldak : Oynak
Cımcık : Çok küçük cam, ayna kırığı.
Cımıcık
Cırcır
Cırmaklamak
Cırtatan
Cırtlavuk
Cıvılamak ; cıvılan (cıvılayın )
Cızı (Çizi) : Tohum ekmek için pullukla açılan yer, karık
Cibare
Cicidam kuşu
Cicoz
Cilbir : Yular ( Beyköy )
Cilbirlemek : Deveyi kazığa çakmak.
Cinderli
Cingen cabar
Cinpir
Corazanlı
Culluk : Hindi
Cuma âşamı

Çakıldak : Geveze, çenebaz
Çakılı :
Çalgı çengi
Çalkazan : Geveze
Çalmak, Çalınmak ( Sürmek )
Çan gibi . Ses
Çanak
Çapa çapmak
Çapaçul
Çapçıklı :
Çatla. çatlayasıca
Çatlamak ( Tuvalette ) : Dışkılamak
Çavuş : Huni
Çeki : Alna bağlanan yazma; başörtüsü
Çekmek, Çekilmek : Tartmak, Tartılmak
Çekişmek : Azarlamak
Çeleng : Bahçe duvarının üzerine biçilmiş kamış, onun üzerine toprak, onun üzerine de bazen taş konularak yapılan... (Beyköy)
Çelik çene :
Çelme : Başa sarılan oyalı yazma
Çenem ayrılıyor
Çenet : Kalça
Çeper : Çit
Çeperli : Ahlaksız, huysuz, geçimsiz
Çergi :
Çerken : Uçurtma
Çığırmak, çığrınmak : Haykırmak, çığlık atmak
Çığırgan ( çocuk ) :
Çıkla ( yoğurt ) : Sade, arı, katışıksız
Çıkmak : Mezuniyet, Mezun olmak
Çımkı : İnce uzun değnek
Çırpan : Kavgacı, geçimsiz
Çırpma : Sarsma
Çıtlık : Çitlenbik
Çıvgın : Sürmüş dal
Çıvgın ( Delikanlılığı çok çıvgınımış ) : Hafifmeşrep
Çiçek : Adaçayı, ıhlamur çayı
Çiçek : Karnabahar
Çiftçi bardağı : Çamdan mamul küçük çift ülüklü testi
Çiğil : Çakılın küçüğü
Çiğnem : Bir lokma, bir parça. Bir çiğnem dürüm ver.
Çilemek : Çiselemek
Çirpi : Çalı çırpı
Çirpitmek : Sıçratmak
Çirtim : Küçük üzüm salkımı (Beyköy)
Çişdan : Şımarık
Çitişmek : İp, saç vb birbirine dolaşıp, çözülmez hâle gelmek.
Çitme: Çifte
Çitmek :
Çiye : Kabuklu meyvenin içi
Çiyin :
Çor çocuk :
Çökeşmek :
Çöntü :
Çöpel
Çörtük
Çöte
Çullama : Tepsideki baklavanın kenarları

Dahacık
Dakanak ( takanak ) : Bütünleme, ikmal
Dakım : Ağızlık
Dakınmak
Dakleşmek :  Sataşmak, takılmak
Daldallı
Damarlı : Aksi huylu
Dambeş
Danabaş : Büyük kafalı
Deli hulu : Deli
Debildek : Darbuka
Demir : Çatal
Den gari
Deniz : Menderes Nehri
Depegöz
Depme: Tekme
Dernek: Pazar arifesi( Çarşamba: Dinar'da pazar eskiden Perşembe günü kurulduğundan )
Desti dümbek : Topraktan mamul darbuka
Deşilmek, Deşilesice
Devrisi gün
Devşinmek
Deya
Dığan
Dımsımak ; dımsık
Dıngırdanmak
Dırtlı
Didaklamak : Gagalamak
Didişmek
Dilberim : Güzelim (şey)
Dimitiri : Dinç, Sağlam
Dinelmek : Ayakta durmak
Dingizlik : Sakinlik
Dipi gibi : Dinç
Dipleğen
Diplenk gibi
Dişemek
Ditmek
Divri
Diydirmek : İşemek
Doğu
Dolak : Boyun atkısı
Dolak : Çarık giymeden önce bacağa sarılan bez veya yün sargı, tozluk
Doldurmak ( donuna )
Dombay, dombey : Manda
Domman : Şişman
Domuşmak ; domuşuk
Donguzluk : Su değirmeni çarkının bulunduğu yer
... durur
Döö Zarif (Duman Köyü)
Dökümcü : Devamlı içki içen
Dönelemek
Duluk : Yanağın çeneye yakın alt kısmı
Duru : Koyu olmayan, sulu
Durutmak
Dümbek : Darbuka
Dünür düşük
Dürelenip kalkmak
Dürü : Güvey tarafının gelin tarafına, gelin tarafının güvey tarafına bohça içinde gönderdiği hediye
Dürünmek ( Yufka )
Dürtmeyle
Düvelek

Ebe : Nine ( Dinar köyleri )
Ebelenmek ( sirkenin üzeri )
Ebük gübük
Edindirmek
Edinip kılmak ( Paraları edin kıl )
Edip durmak; yapıp durmak
Edip kılmak
Ekşi : Salça (Dinar köyleri)
Ekşikulak : Kuzukulağı
Ekşi geyrek
Elcik : Sürüden ayrı evde beslenen, insana alışkın hayvan
Elê : Şaşma bildirir ünlem
Elekçi, elekçi karısı
Elek olmak (Güvenin yünlü ceketi elemesi)
Elî :
Elleh : Şaşma bildirir ünlem
Elleme kömür : Elle seçilmiş, iyi kömür
Emenmek
Emi : Olur mu
Eminmek ?
Emişmek
Emmiş, dayış
Emsiz
Engin : Nevazil
Engücü : Elbette, herhâlde, nasıl olsa, ister istemez
Engi : İşte, yanındaki
Erdirmek  Son aşamaya, noktaya getirmek, olgunlaştırmak
Ergen : Kızılcık
Ergenselik ( sivilcesi )
Ergin : Olgun ( Meyva için )
Erinmek : Üşenmek
Erişilmek: Çarpılmak
Ermiş, Erik ( Kafa erik ) :
Erkeç : Burulmuş erkek keçi
Esaslı
Esirekli
Eten : Meyvenin çekirdeği dışındaki yenen kısmı
Etti kıldı
Evelde
Eveli ( gün )
Evin
Evinsiz, evini yok
Evirgeç
Evmek
Eynehan
Eysiren
Ezelemek

Farımak
Fêfene
Fellik fellik
Feyil
Fıçı : Topaç Fiççi . (Beyköy)
Fıydırmak : Fırlatmak
Fikirsiz
Fişeklemek

Gabayel : Güneyli rüzgâr, Kıble rüzgârı
Gacaracı: Kavgacı
Gaç gızım gaç
Gaderli
Gaga : Ağabey
Gahbecik
Galan : Artık ( Köy ağızlarında )
Galuç
Ganêre
Gavurga : Mısır patlağı (Beyköy)
Gayil olmak : Kabul
Gebre sakallı : Seyrek sakallı (Beyköy)
Geçinceme : Geçinme
Geçinmek : Uykuya dalmak
Gelmişleyin :Gelmişken
Gede
Gergi
Gevmek
Gevik
Geycek : Elbise
Gezelemek
Gezenti
Gırcı ( Kırcı )
Gırnata : Klarnet
Gışacan
Gıli barmak : Küçük parmak
Gılik
Gımıcık : Azıcık
Gırannık, kıranlık
Gındili barmak : Küçük parmak
Gidişmek : Kaşınmak
Gidülen: Hadi oradan
Gireği: Pazar
Girgit : Kaynamış buğday, mısır, ceviz karışımı
Gizir :
Gizlemelik
Goca usta : Duayen zanaatkâr
Godik, goduk
Gortlangoz : Salyangoz
Göce
Göğeri : Domates, biber gibi sebzeler (Beyköy)
Gök ( Meyva ) : Olgunlaşmamış, Ham
Gömlek : Ciğer sarması
Götdeş : Arkadaş
Götdeşik (Beyköy)
Götü pürüzlü : Ahlaksız, huysuz, geçimsiz
Göynümek
Gözbastılık (vermek) : Gördüğünü görmedim demesi için birine para vermek
Gudu :
Gunnamak : Atın, eşeğin doğurması
Gurama: Tasarı (Beyköy)
Gurgur : Hindi
Gücüle : Güçlükle, ancak
Gülfatma : Hatmi çiçeği
Günaşık : Ayçiçeği
Güre : Çekingen, pısırık
Gündemelik :

Ha gorsan : Gûya
Hadin gari
Hafkırmak :
Halbuysa : Oysa, halbuki
Hangırda : Nerede
Hanay : İki katlı ev
Hapaz . Avuç dolusu
Hapazlamak : Avuçlamak
Hapı hapına (karşılaşmak, denk gelmek)
Haranı :
Hareket : Deprem
Harım : Sebze veya meyve bahçesi
Hatıl: Yalak
Havrız :
Hayat :
He : Evet
Helik hülük
Helke :
Helmelenmek :
Hertleşmek : Dalaşmak
Hıra : Obur, çok yiyen
Hıra : Hırka (Beyköy)
Hıltar : Davar ve sığırların boyunlarına takılan kayış yulara eklenen demir halka  (Deliler Ceridi Köyü)
Hıkkıdık : Hıçkırık
Hınkırmak : Sümkürmek
Hınzır
Hırlı
Hışınmak :
Hışır
Hıyallamak
Hilezon : Hilebaz, fırıldak
Hizmet-e göndermek ( gitmek )
Hoç deve
Holus
Hora geçmek, geçmemek
Horanta
Horata
Höbermek
Hörgüçlü
Hörmetli
Höykürmek
Huylamak : Dadanmak
Hümülemek : Ağlamak

...ı batsın
Ihı
Irlamak ; Irlanmak ; ırlana ırlana gitmek
Irmak : Uzaklaştırmak, Ayırmak
ırsız ;         çocuk
Irvasa
Isbaha : Kadınlar erkek gibi, erkekler kadın gibi giyinip oynamak (Beyköy)
Is cıs : İn cin
Iskıran
Işıklı : Çarşamba
Işıklı : Karayel

İçeri guymamak
İçki-sıçkı
İkiz eşi
İlgeçli iğne : Çengelli iğne
İlikevi: Düğme deliği
İlistir
İpsiz
İreng : Eziyet, fenalık
İrim
İrikme : Gelişme, büyüme
İrkmek ; İrkiltmek : Birikmek; Biriktirmek
İskiliyen : Arpacık soğanı
İştecik
İte kaka

Kabirlik : Mezarlık
Kadın (kızım) : Güzel, şık, hoş
Kafa kanırtmak
Kafa koçanı : Nüfus cüzdanı
Kafakak
Kahrolayım
Kak : Elma, armut vb. kurusu
Kakırdak
Kakışmak
Kakkıbıraklı
Kaldırkop
Kalgımak
Kalık : Evlenmemiş yaşlı kız
Kalmık
Karamavi : Lacivert
Karlamak
Kara damak : İnatçı
Karık : Ses için kısık
Karınca Başı : Bulgurun irisi
Karnıkara : Börülce
Karsamba : Kar helvası
Kasmak : bir şeyi aldatarak birinin yapmak
Katmak : Koymak (çay)
Katın katın
Katmak ; gatmak (su , çay ) : Doldurmak
Kavallamak
Kavut :
Kavuz : Taneyi örten kabuk
Kayneşmek: Kıpırdamak
Kaysak: Kaymak, Kabuk ? (Beyköy)
Kazan eniği : Büyük tencere
Keçeli
Kedi biciği
Kehel :
Kelem : Lahana
Keler : Kertenkele
Kelik
Kelik asmak
Keme : Büyük sıçan
Kemes . Kese yoğurdu (Beyköy)
Kemre : Derideki kalın kir tabakası
Kemre bağlamış
Kendir : Kenevir
Kepertme: Aşırı yorma
Kepici :
Kereslenmek :
Kerevze :
Kerkenek : Kerkenez kuşu
Kes: İri saman
Keslemek :
Keşir : Havuç
Ket vurmak :
Kete (Beyköy) :
Kıkırdamak; Kıkırdatmak : Ölmek; Öldürmek
Kıl pranga : Çok şık giyinen (Beyköy)
Kımsır : Pinti
Kıpreşmek :
Kıranlık :
Kırarmış :
Kırcı : İnce bulgur
Kırçmak : Kırarak koparmak
Kırı : Sıpa
Kırık : Melez
Kırlı :
Kırpapaz :
Kıt koymak ( Olmadık hakareti kıt koydu )
Kıtık :
Kıvratmak :
Kıyı becek : Görünmeyen yerler, dip köşe
Kıypıtmak : Mecazi anlamda kıvırmak
Kıypıtmak : Kıynıştırmak, Aralamak
Kızak ( tabiatlı ) : Tez kızan
Kim neynesin
Kimya gibi
Kirtik
Kişelemek : Kovalamak
Kocakapı
Koçak
Kokar
Kolay gele
Koyuk koyuk : Dokunaklı, içli ses, şarkı
Kozak : Çam, haşhaş kozası, meyvesi
Kömeli : Çok
Kör olayım
Körmü, körmüsü
Kösmek : Göçmek, yıkılmak
Kösülmek : Sere serpe oturmak
Köşker : Ayakkabı tamircisi (Beyköy)
Kubarmak
Kulplu :
Kurudiri
Kurtlanmak ; Kurtlu : Kıskanmak; Kıskanç
Kulaklı : İki kulplu sahan
Kumpir : Patates
Kupa : Bardak
Kuru diri
Kusura kalma
Kuyruğusulu :
Kuzuluk : Kuzu ağılı ( Beyköy )
Küneşlemek : Uyuşuk oturmak
Küpeç : Küçük küp
Kürek (yapmak) : Yoğurt gibi yiyecekler için yufkayı üç parmakla kürek şekline getirmek
Küsülü : Küs

Lades kuruşmak : Lades tutuşmak
Lagar : Uyuşuk kimse
Lavırtı : Palavra, boş konuşma
Lellak : İki yüzlü
Leylamba : Çok uzun bacaklı
Lök :
Löküs  : Lüks lambası
Lökgeş : Hareketleri çok ağır, durgun kimse

Mağaza : Dananın kapatıldığı yer
Maket : Divan, Sedir
Mama : Hala (Çölovası)
Manguş ( Deliler Ceridi Köyü )
Mavlamak, mavlatmak :
Mat : Şeker ağdası
Mavrı : Ham meyve
Mazı : Bilye
Meh : Al
Me
Mehel : Uygun, yerinde
Mesmursuz ; Mesmuru yok : Yersiz, densiz, gereksiz biçimde
Meşe : Bilye, misket
Mıkkak : Çocuğun hıçkırık sesi
Mırmır : Belalı
Mısır tavuğu : Hindi
Mısmar: Büyük uzun çivi
Mısmıl :
Mızımak : Oyun bozanlık etmek
Mirt mirt: Kısaboylu
Modurdanmak : Kızgın kızgın mırıldanmak, homurdanmak
Mommom
Mostura ; mosturalık ; mosturası bozuk
Moşul moşul
Mozalak : Ham, olgunlaşmamış
Mozu . Domuz yavrusu
Mucuk göstermek : İşaret ve orta parmağın arasına baş parmağı sokmak
Mudullamak : Uyarmak için dürtmek; Hayvanı üvendireyle dürtmek
Mungur: Küçük bakreç (Beyköy)
Musluk : Soyulmuş koyun. keçi gövdesi
Mut, Mutçu : Bedava, Bedavacı
Müliz : Cimri
Müsendire : Yüklük
Müzmihal etmek

Nafile
Naha
Namazla : Seccade
Namıkör : Nankör
Ne bilem ne ( Bilmemne )
Ne has
Neçe sonra
Neferne : Küçük salkımlı üzüm
Neliklerle
Nereme sığdıracağım: Tıka basa doymuşun sözü
Neyniyen, neynêyon
Nizbet : Yetersiz, işe yaramaz, kötü
Numune ; Numunelik (Mecazi)

Ocuma, ocutma
Okşamak : Benzemek
Oku :
Ondan keri
Ordan: Ondan sonra
Orman dutu : Böğürtlen
Ossurgan böcüsü : Osuruk böceği
Oturma, oturup kalma ( Meyve ) !!!!!!!!!!!!
Ovcalamak
Oyulgama ????: Seyrek ve gelişi güzel dikmek

Öğretlemek
Ödlek, ödek : Korkak
Ödü sıtmak :
Öküzbaklası : Bezelye
Özemek : Yoğurdu sulandırmak

Ölesek
Ölgün : Pişirilerek diriliği giderilmiş, öldürülmüş sebze
Öncek : Önlük
Öngü
Öngürde
Örklemek : Hayvanın ipini yere çakılmış kazığa bağlamak
Örük
Öte ova (Yeregiren vb. )
Öteygün
Ötmek, Ötmüş
Ötürmek; ötürek
Övendire
Öz ( Kuvvet )
Özbe : Onluk kibrit destesi
Özsüz:  Halsiz
Özemek ( yoğurt )

Paçasız

Pahal : Cimri Pança pança
Pampur : Tren
Pangınot : Kâğıt para; Para
Parpı : Azar
Pardı, Parda : Çalı paravana
Pastafını çıkarmak
Paşayandı : Sardunya çiçeği
Patike : Patates
Patlangeç
Peşkir : Havlu
Peşkir :           (Beyköy)
Pırtı pazarı
Pısmak
Pişiğen
Piyazlamak : Pohpohlamak
Podye
Potak
Puskurmak

Rahmet : Yağmur

Sabun kertiği : Küçğk sabun parçası
Sağın: Sağmal hayvan (Beyköy)
Sağmak ( İp İçin )
Sabahçadan ( gelin )
Sabâla : Sabahleyin
Saç uzatan
Sak : Uykusu hafif
Sakıramak : Çok titremek
Sako : Palto
Saksağanbeyni : Yoğurtla pekmez karıştırılarak yapılan yiyecek
Salakane
Salık
Samıt : Susan, konuşamayan
Sangabak ( Deller Ceridi Köyü ) : Kafasız
Sarsak
Sası
Selek
Seme
Senit
Sepelemek : Serpiştirmek, çiselemek
Sersem sepelek
Sertelmek: Sertleşmek (Beyköy)
Seseltmek
Sıçanlamalık
Sıçırtma
Sığınamamak
Sıkış tepiş
Sımpasır : Pasaklı
Sındı: Makas ( İncesu Köyü )
...sında çıksın ( arabasın da, ayakkabısın da )
Sıtıra : Sevimlilik, güzelli
Sıtırasız, Sıtırası bozuk : Sevimsiz, suratsız, çirkin
Sıvamak (mecazi)
Sıyırgı :
Sıyırma : Sıyırgı (Beyköy)
Sızıltı
Sidikli göz : Sulu göz
Siftinmek :
Siner
Sinirsek : hayvan etinin sert kısmı
Sinirsek : Asabi
Sinnenmek : Saklanmak
Sinseda :
Sipsi : Çelimsiz
Siymek : İşemek
Sokurdanmak, sokur sokur sokurdanmak
Sokku (daşı) : Tahıl dövülen taş dibek
Solumaz : Bir şeye yaramaz, faydasız kimse
Somsak : Yumruk
Soncuk : Tekne kazıntısı
Sonracığıma : Ondan sonra
Songrama : Ondan sonra ( Beyköy )
Sormak : Emmek
Sormuk :
Sorutmak, sorudup durmak
Soyka
Söbü : Oval, yumurta biçimi
Suldiri
Sulfata : Kinin
Sultan navrız : Nevruz
Suluzırtlak
Sunam (ekmek) : Lokma, küçük parça
Sunmak : Yemeğe elini uzatmak dokunmak
Sunum (Allah bazısına sunum sunuyor)
Sümdük
Sümdüklemek
Sümsük
Sümürmek
Sünem sünem olmak
Süneşik
Sünmek : Bitkin, güçsüz hale gelmek
Sürk : İsilik
Sürüp çıkarmak : Kovmak
Süvarilik
Süzünmek

Şakşak
Şakkırak
Şalba
Şalpa : Eşarp
Şartossun
Şaşkaloz
Şattak şuttak
Şavk
Şaybıl
Şedderevelli : İkircikli
Şepit : Küçük kalın yufka ekmek
Şer şor :
Şerbetlik :
Şevşiri: Atın ayaklarını çapraz bağlamak
Şırkmak, şırkılmak
Şirnimek, şirnik
Şirpit : Göz çapağı
Şişinmek :
Şitirmek :
Şo, şorda, şonda
Şoh :

Ta ööle (öyle), ta bööle (böyle) :
Tahan karması :
Tandırbaş :
Tango :
Tapa : Tamamen, tümüyle
Taptılamak
Tark açık : Ardına kadar açık
Tat :
Tâta biti : Tahta kurusu
Tatar ( yemek ) :
Tepe rüzgârı: Keşişleme
Tec : Leğen
Tekdamar : 1. Aksi 2. Zayf,cılız
Teketombalak kılmak, aşmak
Tel helva: Pişmaniye
Tellemek : Tüttürmek ( sigara )
Tengerlek : Yuvarlak
Tengerlenmek : Yuvarlanmak
Tepit :
Ters kepçe :
Testebesiz :
Testekerlek : Yusyuvarlak
Tezlenmek :
Tıkış tıkış :
Tiftimek :
Tingildemek, tingildek :
Tingoz : Titiz, sinirli, alıngan
Tirit : Çelimsiz, zayıf
Tiyek :
Tokaç :
Tokur ( kafa ) :
Topan (ekmek) : Yuvarlak
Tort mort :
Tospâ : Kaplumbağa
Tönge : Tırpanla ot biçerken  ayağa sarılan, ayağı koruyan, biçilen otları ayağın altımda biriktirmeye yarayan, çitlenbik otundan ayağa sarılan şey.
Tuluban :
Tuluk :
Tumbak :
Tuncumak :
Tuncutmak: Delirmek
Tunun dibi :
Tutarak :
Tülek: Acemi
Tümen tümen
Tütütmek :

Uçunmak :
Ufarak : Ufak, Çok ufak, ufacık
Uğunmak : 1. Ağlaya ağlaya bayılmak 2. Hızla dönmek, süzülmek (Topaç)                                            2
Urşat :
Usullacık :

Üğül üğül ( yanmak )
Üğünmek : Öğütülmek
Üleşmek : Taksim etmek
Ümzük :
Ünnemek :
Ürekli :
Ürülmek; Ürmek

Vakıt: Takat, Güç
Vala ; Çölovası'nda giyilen renkli elbise
Velespit: Bisiklet
Vere :
Veresiye (iş yapmak)


Yaa : Hayır
Yanlamak
Yapakoymak ; edekoymak
Yâdöktü kuşu : Kumru
Yağırnı
Yağlıç
Yalabık
Yalamuk
Yangın : Sevdalı
Yangşanmak ; yangşak
Yangıç : Yengeç
Yannık
Yanpaç
Yapşak
Yarenlik etmek
Yarın : Sırt
Yarma (meşe y.)
Yastığaç
Yayınmak : Yaymak, sermek, satıcınınmallarını serip göstermesi
Yazmak : Yere sermek, Yaymak
Yedi bişisi
Yeğni : Hafif
Yekinmek : Davranmak, kalkmak için hareket etmek, kımıldamak
Yektirmek : Hafif topallamak
Yemin olsun
Yenice : Şimdi, az önce
Yenik; Yenmiş : Aşınmış
Yepişlemek : Birinin, bebeğin sırtına hafif hafif vurarak okşamak
Yesyeni : Yepyeni
Yeterin (gari)
Yılık : Çarpık, eğri şey veya ağız
Yırılmak :
Yıvışık : Yılışık
Yirik : Üst dudağı yarık
Yolma : Sapı biçilemeyecekadar kısa ekin
Yolma yolmak : Tahıl biçmek
Yortu : Gider, Suyolu
Yoşumak, yoşuk : Rengi solmak, rengi solmuş
Yozmak : Bitki, hayvanın zamanla bozulması, yabanıllaşması
Yönet : Uygun, doğru
Yuduklamak
Yuka :İnce
Yuka ekmek : Yufka
Yuvgu  taşı : Toprak damı düzlemek ve sıkıştırmakata kullanılan taş silindir
Yümek, yünmek : Yıkamak, yıkanmak
Yüre :

Zelve : Öküzün boyunduruktan çıkmaması için, boyunduruğa geçirilen eğri değnek
Zeyinsiz : Aklı kıt
Zıpır : İri yarı (Beyköy)
Zirgil : Terbiyesiz, saygısız
Zor şer : Güç bela
Zoymanta (Deller Ceridi)

DİNAR TEKİN KÖYÜ AĞZI

Atıla galdım : Yorgun düştüm
Afakanu kalkmak : Öfkelenmek, yüreği oynamak, çarpıntısı tutmak
Deya : Orada
Deyve bi : Söyleyiver
Dıkma : İçgüveyi
Döngel : Muşmula
Eccik gıyneş : Biraz ileri git
Edem : Erkek kardeş
Engi : O
Engirdeki : Hemen yanındaki
Esbab taşı :  Üzerinde tokaçla çamaşır dövülen taş
Gaçıl : Çekil
Gaga : Ağabey
Gasalmak : Kendini beğenmek
Gavırga : Mısır patlağı
Gıcişmek : Kaşınmak
Gostak : Havalı, edalı
Göynek : Fanila, atlet
Hamır aşı : El yapımı makarna, erişte yemeği
Harım : Bahçe
Helke : Kova
Hıltım çıktı :  Çok yoruldum
Hindi : Şimdi
Hora : Şura
Horda : Şurada
Hoygirdi : Boş boş dolaşan, başıboş
İlistir : Süzgeç
İspirtre : Kibrit
Köfün : Şişman
Meh : Al
Mudul, modul : çift süren öküzü dürtmek için kullanılan ucu çivili uzun sopa
Niyniyen : Bana ne
Ötev : Öteki oda
Övendire : Ucu çivili uzun sopa
Pontul : Pantolon
Şaybıllanmak : Şımarmak
Şipdik : Terlik
Tokat : Çamaşır dövülen alet, tokaç
Üleştirme : Paylaştırma
Ünneyive : Çağır
Üvendere, övendere : Çift süren öküzü dürtmek için kullanılan ucu çivili uzun sopa
Yağır : Kir
Yıfıtmak : Delirmek
Zırtoboz : Patavatsız, zıpır