XVIII. YÜZYILDA OSMANLI İMPARATORLUĞUNUN İSKÂN SİYASETİ VE AŞİRETLERİN YERLEŞTİRİLMESİ
T.T.K. Yayınları 1988
Sayfa : 46, 47- Bir müddet önce Keçiborlu, Geyikli (Geyikler ), Sandıklu ve Çöl-âbât kazalarına tâbi 42 sahipsiz harap köye yerleştirilen Danişmendlü Türkmenleri cemaatlerinden Mevaşiler, Sermayelü, Karalar ve Horbendelü ( Harbendelü ) cemaatleri iskânı kabul etmeyerek eşkıyalığa başlamışlardı. Kanunsuz hareketlerinin önlenerek iskân mahallerine yerleştirilmeleri ve bir miktar nezre bağlanmaları münasip görülerek 1701 yılında Hamid ve Karahisar mutasarrıflarına, Kütahya mollasına, Denizli, Geyikler, ..., ..., Dazkırı, ..., ..., Çöl-âbâd, Sandıklu, ..., ... kadılarına ve Kütahya mütesellimine hükümler gönderilmiştir.
Sayfa : 59, 60, 61- Konar-göçerlerin sahipsiz ve harabe köylere sistemli bir şekilde yerleştirilmeleri her zaman için mümkün olamamıştır. Birçok cemaat iskânlarının kararlaştırıldığı tarihten çok sonra yerleştirilebilmişlerdir. Nitekim konar-göçer Danişmendlü Türkmenleri cemaatlerinden Selmanlu-i Kebir ve Sagir, yine aynı gruba bağlı cemaatlerden Kaşıkçı, Gölegir, Civanişür, Sermayelü, Karalu ve Horbendelü cemaatlerinin Keçiborlu, Geyikler, Sandıklu ve Çöl-âbâd kazalarına iskânları kademeli olarak gerçekleştirilebilmiştir. Mezkûr cemaatlerin zikredilen kazalara tabi 42 harap köye iskânlarına daha 1701 tarihinde karar verilmiş olup, ancak iskân mahallerindeki mera ve tarlaların kendilerine kifayet etmeyeceği iddiası ile yerleşmek istemedikleri görülmüştür. Bunun üzerine iskân mahallerinin tahrir edilerek, iskânın buna göre yapılması hususunda Hamid ve Karahisar-ı Sahip sancaklarına, Kütahya mollasına ve mütesellimine, Denizli, Geyikler, ..., ..., Çölâbâd, Sandıklu kadılarına 1702'de gönderilen bir emir üzerine iskânları için çalışmalara başlanmıştır. Selmanlu-i Kebir cemaati, Yorgalar, Akça-köy, Yüreğil, Gökçelü, Alaca-atlu, Yarımca ve Dombay köylerine iskân olunarak ziraatle uğraşmaları için de toprak tahsis edilmiştir. Diğer cemaatlerden Horbendelü ( Harbendelü, Harmandalu) cemaati Geyikler kazasına tabi Alaçayır Köyünde; Cevanişür cemaatinden Cihanbeylü Mahallesi, Çöl-âbâd kazasında Horu ve Nişir Köylerine; yine aynı cemaatten Çöreklü Mahallesi Halaclu ( Hallaç ) Köyüne; Hacılu Mahallesi Kadılar ve Haydarlu Köylerine; Ocaklu Mahallesi Şeyhkadın Köyüne, Selmanlu-i Sagir cemaati Geyikler Kazasında, Çapalu karyesine iskân olunarak ziraatle uğraşmaları istenmiştir. Kaşıkcı cemaati, Sandıklu kazasında Güre ve Merkebci köylerine yerleştirilmişler; mezkûr köylerin tarla ve mezraları verimsiz olduğu için, Çöl-âbâd kazasında Ergenli köyünde; Haşimlü mahallesi, Göçerli karyesinde; Dervişoğlu mahallesi, Yamanlu köyünde; Velili mahallesi, Doğanlı ve Sarıcova ( Sarıköy ) karyelerinde iskânı kabul etmişlerdir. Bunlardan Karalar cemaati yerleştirilmiş oldukları yerde, arazilerinin çorak olması ve ihtiyaçlarını karşılamaması sebebiyle yerleşememişler, bu yüzden birçokları telef olmuştur. Bu durum karşısında, yakınlarındaki boş ve harap bir durumda olan Engerek ve Okcular adlı mahaller, üzerlerine ilhak edilerek, bu bölgelere de yerleşmeleri sağlanmıştır.
...
.... Bir müddet sonra , daha önce Kütahya'ya iskânları ferman olunan, ancak yerlerinin iskân mahalline uzak olması yüzünden yerleştirilemeyen Danişmendlü Türkmenleri'nden Bıçakcı, Gördengöre ve Fermanlu Mucan adlı üç cemaat, iskânı kabul ettiklerini bildirerek, Geyikli kazasına tâbi Kızıllu, Eğerci-öyük, Tanvudlar ( ? ), Feneş ( ? ), Odaköy, Şuhudlu ve Burkas ( ? ) köylerine yerleşmek istemişlerdir. Ancak tahrir defterine yalnız Kızıllu, Eğerci ve Şuhudlu karyelerinin kayıtlarının bulunması hasebiyle, her cemaat üzerine 2500 kuruş nezr tayin edilerek adı geçen köylere yerleştirilmeleri kabul edilmiştir.
Sayfa : 80- 1701-1702 Yıllarında Keçiborlu, Sandıklu, Geyikler, Çölâbad kazalarında 42 harab köye yerleştirilen Danişmendlü Türkmenlerinden Sermayelü, Karalu, Selmanlu-i Kebir ve Sagir ile Cevanişir cemaatlerinden bir kısmı iskân mahallerini terk ederek çevre kazalarda gezip çeşitli zulm ve teaddide bulundukları için, 1703 tarihinde Anadolu Valisine, eski yerlerine yerleşmeleri hususunda emir verilmiştir.
Sayfa : 81- ... Geyikler tımarını geçmemeyi ...
Doç. Dr. Yusuf HALAÇOĞLU
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder